Wilgotność drewna na meble

Wilgotność drewna jest jednym z najważniejszych czynników, które należy brać pod uwagę przy projektowaniu i produkcji mebli z drewna. W szczególności jeśli mowa o jego klejeniu —  czyli w większości przypadków. W poniższym artykule przyjrzymy się, co wpływa  na  „pracę” drewna, a więc największą bolączkę stolarzy.

Czym jet higroskopijność drewna 

Mówiąc o pracy drewna, mamy na myśli jego dwie charakterystyczne właściwości. Mowa tutaj o nasiąkliwości oraz higroskopijności. O pierwszej z cech nie będziemy się tutaj rozpisywać. Z wysokim stopniem prawdopodobieństwa zakładamy, że nie będą Państwo zanurzać naszych mebli w wodzie. Dla wyjaśnienia nadmieńmy tylko, że nasiąkliwość to zdolność drewna do wchłaniania wody,  w której jest zanurzone. Gdy osiągnie ono pełne nasycenie, drewno tonie. 

Ale co z higroskopijnością? Jak wyjaśnia producent mebli ogrodowych z drewna, to trudne słowo oznacza zdolność wchłaniania przez drewno wilgoci z otoczenia. Drewno jako materiał naturalny dzięki swej strukturze jest w stanie wchłaniać wilgoć dzięki swoim porom. Stopień higroskopijności zależy od gęstości drewna. Jest to rzecz zupełnie intuicyjna. Im więcej porów, a więc mniejsza gęstość drewna, tym jest ono w stanie przyjąć więcej wilgoci. I na odwrót. Za najtwardsze, a więc i najgęstsze drzewa w naszym kraju uchodzą dąb, jesion czy buk. Higroskopijność to jedna z wielu cech, które wpływają na to, dlaczego są one tak chętnie stosowane w stolarstwie wewnętrznym.

Wilgotność drewna do klejenia 

Ale co ma higroskopijność do produkcji mebli? Otóż tworząc meble, producent musi zadbać o odpowiednią wilgotność drewna do klejenia. Przyjmuje się, że optymalna wartość wynosi od 6 do 10%. Dla niezaznajomionych z tematem wspomnimy, że wartość ta oznacza drewno lekko wilgotne, ale nie mokre. Dlaczego tak, a nie inaczej? Ponieważ, jest to wilgotność dopasowana do warunków, w jakich żyjemy. Oczywiście bierzemy pod uwagę nasz rodzimy rynek. 

Drewno zbyt wilgotne

Jeśli drewno będzie zbyt mokre, to po umieszczeniu go w warunkach domowych, gdzie ta wilgotność jest niższa, materiał będzie dążył do równowagi higroskopijnej. Innymi słowy będzie chciał dopasować się do stanu, w jakim przebywa. W przypadku drewna o większej wilgotności może dochodzić do pęknięć, zsychania się spoin w miejscu klejenia, czy po prostu odkształcania się drewna. Często zamawiając meble z drewna litego, pada sakramentenalne „zastrzegamy, że drewno może pracować”. I uspakajamy, absolutnie nie będzie tak, że siedząc w rodzinnej atmosferze, przy świątecznej kolacji, nagle stół rozpadnie się na dwie części. Mówiąc o pracy drewna, producenci mają na myśli drobne często nieprzekraczające 2 cm długości i 1 mm szerokości pęknięcia, czy lekkie podgięcie blatu stołu trudne do wychwycenia gołym okiem.

A co jeśli drewno miało zbyt niską wilgotność?

Istnieje również odwrotna sytuacja. Jeśli drewno było zbyt mocno wysuszone (poniżej 6%), to po obróbce i wstawieniu go w postaci mebla do otoczenia, które ma wyższą wilgotność, analogicznie będzie ono dążyć do równowagi higroskopijnej z tą różnicą, że będzie ono chłonąć wilgoć z otoczenia. Tutaj również dojdzie do pracy drewna, a wynik może być podobny jak do tego z wcześniejszego akapitu. Tylko drewno obumarłe nie pracuje. 

Zapobieganie pracy drewna

Istnieje wiele metod, które mają udaremnić albo przynajmniej utrudnić pracę drewna. W Sperandzie do każdego blatu stołu stosujemy listwy przeciwprężne. Dzięki frezowaniu blatu z lewej strony jesteśmy w stanie zatopić w drewnie stalowy profil, który usztywnia blat. Listwy te nie zapobiegną jednak ewentualnym mikropęknięciom czy zsychaniu się drewna. By tego uniknąć, stosuje się środki zaradcze, o których należałoby napisać zupełnie odrębny artykuł. Dlaczego jednak, skoro producent osiąga odpowiednią wilgotność drewna, ma ono tendencję do dalszego odkształcania?

Nowoczesne budownictwo a meble z litego drewna

Jednym z głównych problemów odpowiedzialnych za pracę drewna, oczywiście przyjmując za standard fakt, że producent podchodzi do sprawy profesjonalnie, a więc dba o jego odpowiednią wilgotność i przechowywanie, jest sprawa budowy domów. A właściwie ich izolacji termicznej. Starając się zapobiegać utracie ciepła w sezonie grzewczym, budowniczy dążą do jak najszczelniejszej konstrukcji domów. W momencie, gdy dodatkowo nagrzewamy dom czy mieszkanie suchym powietrzem, drewno dążąc do równowagi higroskopijnej oddaje resztki wilgoci, które posiada. Gdy sezon grzewczy się kończy, a nasze domy otwieramy na temperaturę z zewnątrz, wilgotność wzrasta, a drewno? A drewno jak zwykle dąży do równowagi. 

Dlaczego meble trzeszczą

To sformułowanie może wydać się zabawne dla osób, które nigdy nie miały do czynienia z meblami z litego drewna. Dobrze znane jest jednak wszystkim tym, którzy mieszkają czy mieszkali w starych domach. Charakterystyczne trzaski, szczególnie podczas bezsennych nocy mogą nadawać niesamowity klimat miejscu, w którym przebywamy. I wynikają one właśnie z pracy drewna, nawet jeśli liczą sobie kilka wieków.